Zbulimi: Pllakat tektonike rol vital në formimin e jetës në Tokë
- miremengjes.net

- Jan 24, 2020
- 2 min read
Mbetjet antike mikroskopike të detit kanë ndihmuar në rishkrimin e historisë së evolucionit të Tokës, dhe kjo u përdor për të rivendosur kohën kur levizja e pllakave tektonike filloi në planet.
Lëvizja e Pllakave tektonike është procesi vital i riciklimit të vazhdueshëm jetësor - dhe unik - i Tokës që kontrollon drejtpërdrejt ose indirekt pothuajse çdo funksion të planetit, përfshirë kushtet atmosferike, ndërtimin e malit (formimin e kontinenteve), rreziqet natyrore siç janë vullkanet dhe tërmetet, formimi i depozitave minerale dhe gjendja e oqeaneve tona. Eshtë procesi ku pllaka të mëdha kontinentale të planetit lëvizin vazhdimisht, dhe shtresat e larta të Tokës (kores) riciklohen në mantel dhe zëvendësohen nga shtresa të reja përmes proceseve të tilla si aktiviteti vullkanik.
Aty ku u mendua më parë se tektonika e pllakave filloi rreth 2.7 miliardë vjet më parë, një ekip shkencëtarësh ndërkombëtarë përdorën mbetjet mikroskopike të një pikë uji që u transportua në mantelin e thellë të Tokës - përmes tektonikës së pllakave - për të treguar se ky proces filloi 600 milion vjet para kësaj. Një artikull mbi hulumtimin e tyre që dëshmon tektonikën e pllakave filloi në Tokë 3.3 miliardë vjet më parë u botua në revistën akademike me ndikim të lartë, Nature, më 16 korrik.
"Tektonika e pllakës riciklon vazhdimisht materien e planetit, dhe pa atë planeti do të ishte si Marsi", thotë profesori Allan Wilson nga Wits School of Geosciences, i cili ishte pjesë e ekipit hulumtues.
"Hulumtimi ynë që tregon se tektonika e pllakave filloi 3.3 miliardë vjet më parë, tani përkon me periudhën që jeta filloi në Tokë. Kjo na tregon se nga erdhi planeti dhe si evoluoi.
"Toka është i vetmi planet në sistemin tonë diellor që është formuar nga pllakat tektonika dhe pa aktivitetin e tyre, planeti do të ishte i pabanueshëm.
Për hulumtimin e tyre, ekipi analizoi një pjesë të shkëmbit te shkrire , të quajtur komatiite - e quajtur sipas vendit ku u shfaq në lumin Komati afër Barberton në Mpumalanga - që janë mbetjet nga magma e nxehtë e prodhuar në çerekun e parë të ekzistencës së Tokës ( arkaike).
Ndërsa shumica e komatiiteve u errësuan nga ndryshimi i mëvonshëm dhe ekspozimi ndaj atmosferës, pikat e vogla të shkëmbit të shkrirë u ruajtën në një mineral të quajtur olivine. Kjo i lejoi ekipit të studionte një pjesë të ruajtur në mënyrë të përsosur të lavës antike.
"Ne shqyrtuam një copë te shkrire që ishte 10 mikronë (0.01 mm) në diametër, dhe analizuam treguesit e tij kimikë si përmbajtja e H2O, raporti i klorit dhe deuteriumit / hidrogjenit dhe zbuluam se procesi i riciklimit të Tokës filloi rreth 600 milion vjet më parë sesa mendohej fillimisht , "thotë Wilson.
"Ne zbuluam se ujërat e detit u transportuan thellë në mantel dhe më pas u rishfaqën përmes levizjeve vullkanike nga kufiri i mantelit."Hulumtimi lejon njohuri në fazat e para të tektonikës së pllakave dhe fillimin e kores së qëndrueshme kontinentale.
"Ajo që është interesante është se ky zbulim vjen në 50 vjetorin e zbulimit të komatiiteve në tokën malore Barberton nga Wits Professor, vëllezërit Morris dhe Richard Viljoen", thotë Wilson




Comments