Petrit Mulla: "Pazaret e Konispolit rrëzohen në vitin 1967 nga regjimi komunist"

40 dyqanet e Konispolit

Konispoli, siç e kam treguar me shumë kënaqësi edhe në postimet e tjera, ka një histori të bukur, të lavdishme dhe një zhvillim të gjithanshëm politiko-ekonomik e patriotik. Është një e kaluar që na bën të ndihemi krenarë, ne konispolatët, për qytetin tonë.

Këtë herë dua të ndalem tek Pazaret e Konispolit, të cilat kanë qenë një kryevepër e vërtetë arkitekturore.

Një qendër e hershme tregtare

Pazaret e Konispolit, që përfaqësonin qendrën e qytetit, u ndërtuan në fillim të shekullit XIX. Ato kishin arkitekturë tipike të qyteteve mesjetare, duke ngjarë me pazaret e Filatit, Delvinës, por edhe me qendrën e Korfuzit përballë.

Edhe pse Konispoli ishte nën ndikimin e kulturës turko-islamike, tregtia e zhvilluar me Korfuzin dhe kontaktet me kulturën europiane, sollën elemente të Iluminizmit Europian. Kjo ndikoi jo vetëm në mënyrën e jetesës, por edhe në arkitekturë: shtëpi dykatëshe, porta me qemer dhe, mbi të gjitha, në ndërtimin e Pazarit.

---

Struktura e pazarit

Në qendër shtrihej një rrugë me kalldrëm, e rrethuar në të dy anët nga rreshta dyqanesh të lidhura me njëra-tjetrën si një ansambël arkitektonik i gjallë. Dominonin ndërtimet dykatëshe dhe funksiononin dhjetëra dyqane me shërbime të ndryshme: restorante, kafene, ushqimore, kasapë, këpucari, rrobaqepësi, hotele, berberhane, samarxhinj dhe zanate të tjera.

Pronaret kryesorë të dyqaneve ishin familjet e njohura të qytetit: Izet Daut Izeti, Hajrullenjtë, Muderrizenjtë, Plakanjtë, Dalanenjtë, Nuri Besho nga Markati etj.

---

40 dyqanet e Konispolit

Lista e dyqaneve ishte e pasur dhe e larmishme. Ja disa prej tyre:

• Satedin Muderrizi – tregtar ushqimesh

• Nuri Besho – tregtar djathi, gjalpi dhe hotel

• Vezel Madani – tregtar manufakturash

• Kaso Malo – tregtar kinkalerie

• Abedin Veshi – tregtar ushqimesh

• Braho Bane – kinkaleri

• Ramadan Taka – kafene

• Sali Dalani – kafene

• Halit Çaze – këpucari

• Rushan Mulla – këpucari

• Rexhep Laze – berberhane

• Veip Avdiu – furxhi

• Vëllezërit Hajrullahu – pyjetore, kafene, ushqimore

• Teti Minina – kasap

• Galip Kuçuku – kafene

• Mustafa Bilali – kafene

• Mero Plaku – ushqimore

• Nimet Malo – ushqimore

• Telha Plaku – ushqimore

• Hari Diamandi – rrobaqepës

• Jani Çoliu – tregtar vajguri

• Nasho Kondoj – furxhi dhe tregtar

Dhe shumë të tjerë që shërbenin në ato pazare, deri në vitin 1967.

---

Rrëzimi nga regjimi komunist

Në vitin 1967, në kuadrin e “luftës kundër çdo gjëje të vjetër”, regjimi diktatorial i Enver Hoxhës, i frymëzuar nga Revolucioni Kulturor Kinez, i shkatërroi Pazaret e Konispolit. Me kazma dhe buldozerë, u rrëzua një trashëgimi e rrallë kulturore dhe arkitekturore, duke zhdukur një pjesë të historisë së qytetit.

Sot, pas më shumë se gjysmë shekulli, është e vështirë të dallosh gjurmët e tyre, ndërsa konispolatët mbi 65 vjeç ende i mbajnë mend me nostalgji pazaret që u rrëzuan padrejtësisht.

✍️ Nga Petrit Ali Mulla, Konispol

📅 1 Shtator 2025