Shtëpia e Mjegullës / Gladiola Jorbus

(Shkëputur nga novela 'Shtëpia e mjegullës', shkruar e botuar në Suedi) Diomedi donte t’i harronte, t’i fshinte nga kujtesa çastet kur i ati e kishte shkelur me këmbë dashurinë, dinjitetin, krenarinë e nënës. Ajo ishte një Athina e heshtur, por e mençur dhe e papërtueshme. Jeta nuk i dha mjaftueshëm dashuri. U largua pa e marrë atë që meritonte. Edhe dita në të cilën vdiq ishte e mjegulluar. Diomedi endej nëpër shtëpi dhe duart i mbante mbi krye. Ndihej kaq i vetmuar, i pafuqishëm, në ankth për të ardhmen. Ktheu sytë drejt kornizës së qelibartë. Ishin ata të tre, në të vetmin udhëtim jashtë vendit. I kujtohej e qeshura gurgulluese e nënës së tij, si një përrua pranveror që me kalimin e viteve shteroi i tëri, u tha nga ngrica e mospërfilljes, e mungesës së dashurisë dhe përkujdesjes. Atëherë ishte një vajzë e re, elegante, me flokë të gjatë. Oh, sa bukur i tundeshin ato ondet e praruara si rreze dielli. Ngjanin me dallgët e detit. Diomedi i nuhaste dhe luante aq shumë me to. Edhe Ulpianin dikur e kishin tërhequr fort flokët e saj, shkëlqimi dhe forma e tyre. Madje i quante pasurinë e tij, dhe vërtet ashtu ishin për të. Se ku e kishte marrë vesh që në një sallon bukurie shiteshin flokë, por duhet të ishin të plotë e të dendur. Një ditë të bukur e detyroi nënën t’i priste dhe t’i shiste. Paratë i duheshin për një borxhli që e kërcënonte keqas. Që nga ajo ditë, Athinasë nuk ia bënte më zemra t’i zgjaste flokët. Do të ishte njëlloj si të rriste një fëmijë e më pas ta shiste për dy grosh.

Gjithsesi, ajo fotografi kishte diçka të papërsëritshme brenda saj. I ati i kishte hedhur dorën në bel dhe e shihte në sy gruan e tij, me një lloj interesimi që asaj duhej t’i qe dukur forma më e lartë e dashurisë ose të paktën kështu të lije të kuptoje. Atë ditë, ata mund të quheshin një familje. Të tre udhëtuan në anën tjetër të Adriatikut. Ajo foto mbi kuvertën e tragetit dëshmonte se edhe familja e tyre e çuditshme, e përçarë, e pasigurtë, një herë në jetë kishte qenë familje. Edhe pse i ati ankohej në atë udhëtim për makaronat e ftohta, për orkestrën që po i shponte daullen e veshit, për të birin çapkën që nuk rrinte në një vend...Mos, tani kishte filluar të këmbëngulte dhe e shoqja që të vallëzonin valsin e Shostakovichit, të preferuarin e saj.

Ku u gjetën sonte këta muzikantë, xhanëm. Universi po komplotonte i tëri kundër tij. Oh, Zot! Vals! Edhe këtë kisha mangët ! Grua, nga ç’shekull ke ardhur?! Megjithatë u ngrit, edhe pse do të ishte më mirë, që ajo t’i kërkonte të hidhej nga trageti në mes të natës. Kështu thonin sytë e tij dhe psherëtima e nxjerrë plot mllef e forcë. Ajo kishte qenë në mos e vetmja herë, patjetër e fundmja, kur ata kishin qenë së bashku, në të njëjtin rrotullim, në të njëjtin ritëm, ndoshta në të njëjtën frekuencë. A mund të durojë njeriu për hir të një çasti të tillë, të një valsi, të një fotografie në kornizën prej qelibari?! Momente lumturie me pikatore. Nëna e tij kishte paguar shumë për t’i shlyer. Diomedi e dinte mirë që ajo, herë pas here, e shihte kornizën e qelibartë me nostalgji, dhembje, çuditërisht dhe me mëri. Më pas lëshonte një ofshamë, si metaforë e jetës së saj. Gjithë ç’kishte pirë ajo, ishte veç një gllënjkë dashuri. Shtëpia mjegullohej e tëra nga ai mal kujtimesh që kishte rënduar mbi shpirtin e saj, më shumë se ndëshkimet mbi trupin e saj.

Vetëm për një gjë ia vlente ajo fotografi. Pavarësisht nga gjithçka, Diomedi i vogël kishte pasur një familje të vërtetë për një ditë, ndonëse shkrepja e asaj fotoje i ngjante shkrepjes së një arme. E kishte përjetësuar, por edhe e kishte vrarë përgjithmonë atë familje. Ajo kornizë ishte një shtrembërim i bipolaritetit të saj.